Uit de Financieringsmonitor 2022 blijkt dat de toegang tot financiering is toegenomen. Dat is een positieve ontwikkeling. Toegang tot financiering is en blijft cruciaal, of het gaat om starten, groeien, vernieuwen of investeren in maatschappelijke transities. Daarom is het van belang om te zorgen dat deze toegang gewaarborgd blijft. Zeker gezien de uitdagingen waar ondernemers voor staan, kan de behoefte aan financiering toenemen.
Uit de Financieringsmonitor
blijkt dat niet alle ondernemers met een financieringsbehoefte overgaan tot
oriëntatie of een aanvraag. Het aanbod aan financiers is vergroot, maar ondernemers vinden het lastig om de juiste financier te vinden. Daarom heeft de minister een
aantal mogelijkheden verkend om de toegang tot financiering verder te
verbeteren.
Onderstaand vindt u een korte beschrijving van de 5 mogelijkheden die de minister daarbij heeft uitgewerkt.
Digitalisering
Om mkb-bedrijven te helpen bij digitalisering is in 2018 het programma
Versnelling Digitalisering MKB gestart. Tot september 2022 zijn 1700 trajecten voltooid,
ongeveer 5500 ondernemers intensief getraind en ruim 6000 studenten via
verschillende projecten geholpen.
Binnen dit programma liep de pilot Mijn
Digitale Zaak (MDZ) van 15 juni tot 1 december 2022. Dit is een samenwerking
tussen het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, MKB-Nederland,
INretail, de KVK en RVO. Hiermee kunnen kleine mkb-bedrijven een subsidie
aanvragen gericht op advies en/of aanschaf van technologie om hun basis voor
digitalisering op orde te krijgen. Er is in totaal € 1,7 miljoen subsidie verstrekt aan
800 bedrijven. Vanwege dit succes en het belang van digitalisering voor het
(brede) mkb wordt in het tweede kwartaal van 2023 deze subsidie met een bedrag van € 1 miljoen uitgevoerd. Hiervan kunnen naar
schatting 400 ondernemers gebruik gaan maken.
5 financieringsmogelijkheden voor het mkb
Ontwikkeling van een centrale hub voor financiering en advies
Uit gesprekken met ondernemers blijkt dat het lastig is de juiste financier of
financieringsvorm te vinden. Ook geven zij aan dat dit slechts een deel van de
uitdaging is. Sommige ondernemers zijn gebaat bij het aanscherpen van
een businessplan, het vaststellen van hun werkelijke financieringsbehoefte of het
indienen van een financieringsaanvraag. En waar de één al genoeg heeft aan
informatie, zoekt de ander digitale hulpmiddelen of persoonlijke begeleiding.
Om de vindbaarheid van passende financiers en/of dienstverleners te vergroten en doorverwijzingen te bevorderen, wil de minister een centrale financieringshub ontwikkelen. Momenteel lopen er concrete gesprekken om Passend Financieren tot deze financieringshub door te ontwikkelen.
Kosten en baten van een kredietregister
Uit onderzoek en stakeholderconsultaties is onvoldoende
gebleken dat een kredietregister de toegang tot mkb-financiering zal verbeteren.
Daarom acht minister Adriaansens het in samenspraak met de minister van Financiën nu niet
opportuun om een kredietregister op te richten.
BMKB-Groen & advies Comité voor Ondernemerschap ‘versterking eigen vermogen mkb’
Naast de klimaatambities hebben ondernemers de behoefte om te verduurzamen.
De gestegen energieprijzen en bijkomende onzekerheid hebben de noodzaak van
de BMKB-Groen vergroot. De regeling helpt om de toegang tot financiering voor
verduurzamingsinvesteringen te vergroten. De BMKB-Groen is sinds eind 2022
beschikbaar.
In het advies ‘versterking eigen vermogen mkb’ stelt het Comité voor
Ondernemerschap een fonds voor dat financiering in de vorm van quasi-equity
zou verstrekken, ten behoeve van investeringen in productiviteitsgroei en/of
transities als verduurzaming en digitalisering. De doelgroep voor wie dit product een
oplossing biedt is nog niet duidelijk.
Momenteel stimuleert de minister de toegang tot
kapitaal voor investeringen, onder andere in transities, al via de BMKB-Groen en de alternatieve markt middels het Dutch Alternative Credit Instrument (DACI). Zij wil monitoren hoe effectief deze recente instrumenten zijn en dan bezien of en
waar aanvullende behoeften zijn.
Reflectie banken kredietverlening mkb & Quickscan mkb financiering
De minister heeft aan de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) gevraagd te reflecteren op de kredietverlening aan het mkb. De banken spreken de ambitie uit een belangrijke financier voor het gehele mkb te willen blijven, ook specifiek in de ondersteuning van verduurzaming. Uit data van De Nederlandsche Bank (DNB) blijkt dat de drie grootbanken in alle kredietklassen van het mkb een belangrijke financier zijn, maar relatief minder kleine kredieten verstrekken.
Banken vervullen nog steeds een belangrijke rol in de
diverser geworden financieringsmarkt. Het is van belang dat ondernemers die niet
in aanmerking komen voor krediet, duidelijke feedback krijgen en worden
doorverwezen. In de nieuwe Gedragscode Kleinzakelijke Financiering van de NVB,
die binnenkort in werking zal treden, worden deze uitgangspunten nader
uitgewerkt.
Met de Financieringsmonitor was het beeld van de vraagzijde helder, maar minder van de aanbodzijde. Daarom heeft de minister een quickscan laten uitvoeren om de verschillende databronnen over financiering in kaart te brengen. Deze blijken niet goed aan te sluiten en bevatten nog veel witte vlekken.
Een belangrijke aanbeveling is om de rapportages over financiering te harmoniseren en te verbeteren.
Zelfregulering non-bancaire markt voor kortzakelijk krediet
Middels de Kamerbrief informeert minister Adriaansens namens de minister van Financiën over de opvolging van onderzoeken en stakeholdergesprekken over de non-bancaire zakelijke online kredietmarkt, specifiek voor krediet onder de € 100.000,- met een kortere looptijd dan een jaar.
Het is belangrijk dat kleine ondernemers bescherming krijgen wanneer zij zakelijk krediet afnemen. Momenteel lijkt wetgeving voor deze opkomende markt niet het gepaste middel om dit te bereiken. Het is goed dat marktpartijen zelf initiatief hebben genomen en de noodzaak zien om zich aan regels te binden ter bescherming van kredietnemers.
Regioscan Digitalisering
Als onderdeel van het programma Versnelling Digitalisering MKB heeft de minister samen met de provincies regionale initiatieven voor de digitalisering van het mkb geïnventariseerd. Deze inventarisatie is uitgevoerd door Platform voor Talent en Techniek (PTvT) en Dialogic. Deze zogenoemde Regioscan Digitalisering brengt op een gestructureerde manier het regionale aanbod in kaart. Hieruit blijkt dat er in Nederland een rijk publiek-privaat ecosysteem is opgebouwd ter stimulering van digitalisering van het mkb. De verschillende initiatieven bereiken naar schatting 25% van het mkb.
Er is echter weinig data beschikbaar over de impact van de
initiatieven. Daarnaast is het ecosysteem complex en voor ondernemers lastig te overzien. Om dit ecosysteem beter in te richten, bevelen PTvT en Dialogic aan om
landelijk en regionaal beleidsvisies voor de digitalisering van het mkb te
ontwerpen, op basis van betere afstemming van vraag en aanbod. Hierbij is het
van belang dat er tussen landelijk en regionaal niveau meer afstemming en
coördinatie plaatsvindt. Daarnaast is het belangrijk dat er meer data beschikbaar
komt middels betere monitoring en evaluatie van de verschillende initiatieven. Dit
kan gebruikt worden bij het beoordelen van nieuwe initiatieven. Provincies en Rijk
onderschrijven deze adviezen en gaan hiermee aan de slag.
Smart Industry programma
Smart Industry programma bevordert digitalisering van de brede (maak)industrie. Het richt zich op verschillende geavanceerde digitale technologieën zoals robotisering en 3D printing. EZK draagt in totaal € 1,6 miljoen bij aan de nieuwe schaalsprongagenda voor de periode 2023-2025.
Een belangrijke ontwikkeling is de start van vijf Europese Digitale Innovatiehubs (EDIH’s) per begin 2023. EZK co-financiert deze EDIH’s met een totaalbedrag van € 10,67 miljoen tot 2025. Naar schatting kunnen de komende drie jaar ongeveer 3500 maakbedrijven worden bereikt en circa 1000 bedrijven daadwerkelijk worden ondersteund bij de toepassing van geavanceerde digitale technologieën.