Nederland heeft een missie gemaakt van de overgang naar een circulaire economie, waarin alleen herbruikbare primaire, secundaire en duurzame biogrondstoffen in omloop zijn. Ons land wil voorop lopen in de transitie, omdat we een klein land zijn met beperkte natuurlijke hulpbronnen. We importeren het grootste deel van de grondstoffen, waardoor we kwetsbaar zijn voor prijsfluctuaties en geopolitieke spanningen. Door de overstap naar een circulaire economie kan Nederland zijn afhankelijkheid van externe bronnen verminderen en de veerkracht van zijn economie vergroten. Daarnaast draagt de overgang naar een circulaire economie bij aan de vermindering van de milieudruk. Het minimaliseren van afval en het bevorderen van hergebruik vermindert de uitputting van natuurlijke hulpbronnen, vermindert de CO2-uitstoot en helpt de biodiversiteit te beschermen.
Rol sleuteltechnologieën
Op dit moment zetten we al verschillende sleuteltechnologieën in om duurzame oplossingen in Nederland te bevorderen. Dit gebeurt in verschillende sectoren, waaronder de maakindustrie, bouw, afvalbeheer en logistiek. Zo wordt gebruik gemaakt van AI om geavanceerde analyse- en voorspellingsmodellen te ontwikkelen voor efficiënter gebruik van grondstoffen en het optimaliseren van productieprocessen. Door middel van Machine Learning kunnen systemen leren van data en aanbevelingen doen voor verbeteringen in het beheer van materialen en afvalstromen. Sensoren en slimme apparaten worden ingezet om realtime gegevens te verzamelen over producten, grondstoffen en apparatuur. Hierdoor kunnen bedrijven de levenscyclus van producten volgen, materialen traceren, onderhoud voorspellen en efficiënter gebruik maken van middelen.
Verder zorgt Blockchain-technologie voor transparantie en traceerbaarheid in toeleveringsketens. Dit kan worden gebruikt om de herkomst van grondstoffen te verifiëren, de authenticiteit van gerecyclede materialen te waarborgen en het delen van gegevens tussen verschillende partijen veilig en betrouwbaar te maken. Door het verzamelen en analyseren van grote hoeveelheden gegevens (big data) kunnen bedrijven inzicht krijgen in hun resourcegebruik en verspilling verminderen. Data-analyse kan ook helpen bij het identificeren van kansen voor hergebruik, recycling en het optimaliseren van logistieke processen. Tot slot maakt 3D-printen het mogelijk om producten op maat te maken en vraaggestuurd te produceren. Dit vermindert de behoefte aan massaproductie, reduceert de afvalstroom en maakt het gemakkelijker om reserveonderdelen te produceren, waardoor de levensduur van producten wordt verlengd.
Raakvlakken met energietransitie
Het realiseren van een Circulaire Economie heeft raakvlakken met een andere belangrijke missie van de Nederlandse overheid: de energietransitie. Circulariteit is namelijk de eerste van de vijf handelingsperspectieven in de Nationale Grondstoffenstrategie om de leveringszekerheid van kritieke grondstoffen, die essentieel zijn voor de energietransitie, te vergroten. Hiermee kan ook een belangrijke invulling worden gegeven aan de Europese Critical Raw Materials Act. Ook is er een koppeling met de nul-vervuilingsambitie uit de Europese Green Deal en het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE).
In de transitie naar een volledig circulaire economie heeft het kabinet in het Nationaal Programma Circulaire Economie 2023-20230 vier tussendoelen opgesteld:
- Vermindering van grondstoffengebruik (productie én consumptie)
Hierbij kijken we in hoeverre we aansluiting kunnen zoeken bij het EU-voorstel van 50% reductie in 2030 en 75% in 2050; - Substitutie: verhoging van het aandeel van toegepaste hernieuwbare grondstoffen (zowel secundaire grondstoffen als duurzaam geproduceerde biogrondstoffen)
- Maximale levensduurverlenging van producten en onderdelen door hergebruik, refurbishment en reparatie voor 2030
- Hoogwaardige verwerking: schone, goed gesorteerde inzamelstromen en terugwinning van materialen
(55% recycling van stedelijk afval in 2025 en 60% in 2030)
Rol Topsector ICT
Topsector ICT kan helpen innovatieve oplossingen te creëren voor verschillende industrieën. Om de overgang naar een circulaire economie succesvol te maken, is een nauwe samenwerking tussen de overheid, het bedrijfsleven, onderzoeksinstituten en andere organisaties essentieel. Door gezamenlijk te werken aan de ontwikkeling en implementatie van innovaties en ICT-sleuteltechnologieën kunnen we de transitie naar een duurzamere toekomst versnellen en de uitdagingen van de circulaire economie effectief aanpakken. De inzet van deze (sleutel)technologieën in de circulaire economie van Nederland draagt bovendien niet alleen bij aan het realiseren van duurzame doelstellingen, maar ook aan het versterken van de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven en het bevorderen van innovatie en groei in de Nederlandse economie.