Zoals Rob de Wijk schetst in zijn boek ‘De slag om Europa’, verkeren we in een vorm van oorlogsvoering. Hetzelfde beeld duikt op in Huib Modderkolks boek ‘Het is oorlog, maar niemand die het ziet’. Met de inval op 24 februari 2022 van Rusland in Oekraïne is Europa daaraan wakker geschud.
Dit uit zich in toegenomen investeringen in Defensie: ook Nederland gaat naar de tweeprocentnorm, waar de Baltische staten ruim boven de vier en Polen zelfs naar vijf procent gaan. Echter, alleen per land investeren is niet voldoende. Samenwerking hierin is cruciaal zodat binnen Europa (wapen)systemen en (digitale) infrastructuur beter op elkaar aansluiten.
Drie dimensies
Oorlog wordt vandaag de dag in plaats van twee langs drie dimensies gevoerd: de klassieke oorlog, propaganda (beide typen oorlog zijn van alle tijden) en nu ook de nieuwe ‘digitale oorlogsvoering’. De klassieke oorlog zien we anno 2024 terug met loopgraven, maar ook met wapens gebaseerd op digitale technologie zoals drones. Propaganda, ofwel informatieoorlog, is met behulp van digitale technologie een nieuwe fase ingegaan. Daarbij wordt fakenieuws volop ingezet met behulp van beeldbewerking terwijl nieuwe kanalen worden gebruikt om groepen mensen te (mis)informeren.
Zorgwekkend is hoe afhankelijk het maatschappelijk leven is geworden van systemen van Amerikaanse bedrijven
Deze informatieoorlog raakt sterk aan digitale oorlogsvoering als derde dimensie. Wat er nog bovenop komt, zijn cyberaanvallen en risico’s met betrekking tot de ict-infrastructuur. Daarbij is veelal sprake van hybride risico’s op het snijvlak van fysieke en digitale infrastructuur: van hardware tot software, maar ook de logistieke keten kent risico’s. Dit laatste werd zichtbaar in Libanon waar Israël piepers en portofoons had gesaboteerd en die later op afstand tot ontploffing bracht. Naast klassiek oorlogsgebied wordt digitale technologie ingezet in andere contexten waarmee de term oorlog meer diffuus wordt. Denk aan beïnvloeding en manipulatie van kiezers in de VS door andere mogendheden met propaganda, door manipulatie of door het inbreken in stemmachines.
(...)