ToGRIP: Grip op Goederenreizen: logistiek en verkeersmanagement samen

Het verkeer en de logistieke sector staan onder druk door toenemende congestie en de groei van goederenstromen. Om deze uitdagingen aan te pakken, is het project ToGRIP – een onderdeel van Commit2Data – gestart. Het doel van ToGRIP is om betere integratie te realiseren tussen logistiek en verkeersmanagement, waarbij partijen uit de transportsector, havens en overheidsinstanties samenwerken. We spraken na de zomer van 2024 met Maaike Snelder, onderzoeker aan de TU Delft en TNO, over de resultaten en bevindingen van dit reeds afgeronde project.

Een geïntegreerde benadering

Maaike legt uit hoe het idee voor ToGRIP ontstond: "Als je nu naar buiten kijkt, zie je dat files en congestie alleen maar toenemen. Zowel de bevolking als de goederenstromen blijven groeien. De vraag is dan: hoe manage je dat?" Een belangrijk kenmerk van het project is de geïntegreerde aanpak van logistiek en verkeersmanagement. Dit zijn traditioneel twee gescheiden werelden, maar binnen ToGRIP is men erin geslaagd om deze te verenigen. "Als je die twee beter op elkaar afstemt, kun je zowel de logistiek als de doorstroming verbeteren, en daar profiteren beide systemen van," aldus Maaike.

Samenwerking met diverse partijen

Het project is niet alleen een academische exercitie. ToGRIP werkt samen met verschillende partners zoals TLN, Rijkswaterstaat, het Havenbedrijf Rotterdam, Portbase, Deltalinqs en Smartport. Deze partijen dragen use cases aan, wat het project richting geeft en relevant maakt voor de praktijk. Zo focuste Rijkswaterstaat zich op rijstrookadvies voor vrachtwagens en personenauto's, terwijl het Havenbedrijf Rotterdam interesse had in oplossingen rond terminalmanagement en vertrektijden. Een voorbeeld van een dergelijke use case is het concept van time-shifted operations, waarbij de vertrektijden van vrachtwagens worden aangepast om piekuren te vermijden. Uit onderzoek binnen ToGRIP bleek dat door dit soort maatregelen ongeveer 10% minder verkeersopstoppingen kon worden gerealiseerd. "Dat klinkt misschien weinig," zegt Maaike, "maar de meeste maatregelen hebben een veel kleiner effect. Het probleem zit echter in de uitvoering, want hoewel chauffeurs zelf liever niet in de file staan, is het ingewikkeld om dit centraal te regelen.”

Drie strategische pijlers

ToGRIP heeft drie belangrijke strategieën geïdentificeerd die bijdragen aan efficiëntere goederenstromen en minder congestie:

1. Time-shifted transportation: Door vertrektijden van vrachtwagens aan te passen, kunnen wachttijden en verkeersopstoppingen worden verminderd. Deze maatregel heeft potentieel voor een reductie van 10% in reistijd en congestie, wat aanzienlijke voordelen biedt voor de transportsector.
   
2. Decoupling hubs: Dit concept houdt in dat vrachtwagens goederen 's avonds of 's nachts naar een hub vervoeren, vanwaar de goederen de volgende dag verder worden getransporteerd. Hierdoor worden wachttijden bij terminals vermeden en wordt congestie op de wegen verminderd. Maaike voegt hieraan toe: "Het ontkoppelen van ritten biedt niet alleen voordelen voor het verkeer, maar zorgt ook voor betrouwbaardere leveringen bij de ontvangers.”
   
3. Lane change advice: Dit adviessysteem helpt vrachtwagenchauffeurs en automobilisten bij het efficiënter wisselen van rijstroken in de buurt van drukke verkeersknooppunten. Dit kan leiden tot een verbeterde doorstroming en minder verkeersopstoppingen, vooral bij samenvoegingen.

Model voor inzicht in de logistieke en verkeersstromen

Om het effect van de praktische strategieën te bepalen heeft ToGRIP een geïntegreerd model ontwikkeld dat zowel het personen- als goederenvervoer combineert. Dit model is grotendeels data-gedreven en biedt diepgaand inzicht in de logistieke en verkeersstromen. "We hebben modellen ontwikkeld die het hele proces in kaart brengen, van het genereren van vrachttoeren tot routekeuze en rijstrookadvies," legt Maaike uit. Het model kan bijvoorbeeld voorspellen hoe vrachtwagens zich door verschillende netwerkconfiguraties bewegen en welke effecten beleidsmaatregelen hebben op de doorstroming. Dankzij deze inzichten kunnen beleidsmakers en logistieke bedrijven beter geïnformeerde beslissingen nemen over hoe ze verkeer en logistiek kunnen optimaliseren. Hoewel het model al waardevolle resultaten heeft opgeleverd, is het nog niet volledig toegepast in de praktijk. "Alle onderdelen zijn beschikbaar en open source, maar het vereist nog wel expertise om alles samen te brengen," aldus Maaike.

De uitdaging van implementatie

Hoewel de resultaten van het project veelbelovend zijn, ligt de uitdaging in de implementatie. "Het is mooi dat je strategieën hebt die kunnen werken, maar de vraag is: wie neemt nu de lead?" vraagt Maaike zich af. Deze vraag is niet alleen relevant voor ToGRIP, maar geldt voor veel innovatieve projecten waarbij meerdere partijen betrokken zijn. Het implementeren van deze maatregelen vereist samenwerking tussen logistieke bedrijven, overheidsinstanties en verkeersbeheerders. Daarnaast benadrukt ze dat innovatie tijd nodig heeft. "Onderzoek is vaak een zetje in de goede richting, maar de volledige uitwerking vraagt om tijd en samenwerking. De puzzelstukjes moeten langzaam bij elkaar worden gelegd. De verwachting is dat de urgentie om deze problemen aan te pakken zal groeien, wat op termijn tot concrete acties zal leiden.”

Blik op de toekomst Het ToGRIP-project

heeft waardevolle inzichten opgeleverd over hoe logistiek en verkeersmanagement kunnen worden geïntegreerd om congestie en wachttijden te verminderen. Met strategische maatregelen zoals tijdverschuiving, het gebruik van ontkoppeling hubs en rijstrookadvies, biedt ToGRIP een concrete route naar efficiëntere goederenreizen. De implementatie vraagt echter om nauwe samenwerking tussen verschillende partijen, en het succes hangt af van wie de leiding neemt.

Ondanks de uitdagingen kijkt Maaike optimistisch naar de toekomst van het project. Het integrale model dat in het project is ontwikkeld, biedt een sterke basis voor verder onderzoek en toepassing. "We hebben een model ontwikkeld dat zowel personen- als goederenvervoer integreert en grotendeels data-gedreven is. We hebben daarmee een sterke basis gelegd, nu is het tijd voor de volgende stap,” sluit Maaike af.